Foto: Theo Baart
Fietsverkenningen bekijk alle Media

Op de Pedalen // Nut en noodzaak van verkenningen per fiets

Sectie
Luchthaven
Fietsroutes
Tijs van den Boomen
Veiling
Op de pedalen

Tussen Aalsmeer, Amstelveen en Uithoorn ligt een landschap dat door Schiphol in een wurggreep wordt gehouden. Het is een gebied met veel ‘oud glas’, langparkeerterreinen, arbeidsmigrantenhotels, distributieloodsen, infrastructuur, veilingterreinen en vrachtenwagens, heel veel vrachtwagens. Maar het is ook een gebied met veel water, klassieke windmolens, een historische tuin, de Stelling van Amsterdam, ongerept laagveen en zeventiende-eeuwse polders.

Begin 2021 analyseerden Theo Baart en Tijs van den Boomen in NRC Handelsblad hoe Amsterdam aan de zuidkant vastloopt en hoe Schiphol elke ontwikkeling blokkeert. Daarop borduren ze nu voort met een onderzoek naar het perspectief dat ontstaat als je de hinder van Schiphol fors terug zou dringen, bijvoorbeeld door de Aalsmeerbaan te sluiten. Welke kansen ontstaan dan voor woningbouw en vergroening? En welke landschappelijke en cultuurhistorische kwaliteiten zou je daarbij moeten koesteren?

Een eerste stap was een verkenning van het gebied per fiets. De fiets is namelijk een perfecte manier om diep in de haarvaten van een gebied door te dringen, om achterafweggetjes tussen de kassen in te slaan, rond te zwerven over het parkeerterrein op het dak van de veiling, groene verbindingen te ontdekken en uitgestrekte distributieterreinen te bedwingen.

Met zes experts ging Tijs van den Boomen in het voorjaar van 2022 ‘op de pedalen’. Het was puur toeval dat deze fietsverkenningen precies plaatsvonden toen de Aalsmeerbaan drie maanden dicht was voor groot onderhoud en er dus geen vliegtuigen over het gebied vlogen. Maar het was wel een gelukkig toeval, want we wilden ons juist een keer niet op de herriemaker concentreren, maar op het gebied zelf.

"We wilden ons juist een keer niet op de herriemaker concentreren, maar op het gebied zelf"

De experts

  1. Fotograaf Theo Baart, die niet alleen Haarlemmermeer goed kent, maar ook Aalsmeer, althans: het oude Aalsmeer. Op het terrein van de nieuwe veiling blijkt hij tot zijn verbazing nog nooit te zijn geweest: ‘Best vreemd dat ik met mijn oog voor de moderniteit van het landschap de veiling altijd links heb laten liggen.’
  2. Architectuurhistoricus Joop Kok, die honderduit vertelt over de geschiedenis van de veiling en de architectonische erfenis in Aalsmeer, maar die geen idee heeft wie de architect van het nieuwe veilinggebouw is. Hij komt daar zo min mogelijk: ’Ik vind het zo anoniem en grijs – een soort Lyon in de mist.’
  3. Stedenbouwkundige Maurits de Hoog, die laat zien dat je hier minstens de complete woningvoorraad van Aalsmeer kwijt kan. En dat zonder de kostbare Bovenlanden op te offeren, of de lege ruimte rond de Vuurlinie. Maar dat er wel een probleem is: wat te doen met de vele vrachtwagens die het gebied onveilig maken?'
  4. Planoloog Ton Bossink en groene activist Marga Moeijes die samen het groene spectrum omspannen: Bossink is als projectleider van de provincie Noord-Holland verantwoordelijk voor de ontwikkeling van de Westeinderscheg en Moeijes vecht als inwoonster van Uithoorn met succes voor een nieuw bos. Ze blijken het verassend eens over de noodzakelijke ingrepen.
  5. Landschapsarchitect Nikol Dietz, die bijna twintig jaar geleden een landschapsplan voor Green Park Aalsmeer maakte, waar alleen bloemengerelateerde bedrijven zouden komen. Het liep anders, maar toch ziet ze dat delen van haar visie werkelijkheid zijn geworden, zoals groene ommetjes tussen de woonlinten en de bedrijfsdozen, en een driedubbele rij iepen langs de splinternieuwe Middenlaan.
"Schiphol moet met maar liefst 12 procent krimpen"

Hoe verder?

Dat er tijdens de fietsverkenningen geen vliegtuigen over denderden was niet het enige toeval. Iets meer dan een week na de laatste verkenning nam het kabinet een historische beslissing: Schiphol moet met maar liefst 12 procent krimpen.

Wat tot nu toe een prikkelende gedachte-oefening was – welke kansen ontstaan als de Aalsmeerbaan wordt gesloten – is nu plotseling een reëel en actueel vraagstuk.

Samen met Podium voor Architectuur en Arcam, en met steun van het Stimuleringsfonds Creatieve Industrie, gaan Baart en Van den Boomen het komende half jaar op onderzoek naar de problemen én kansen van dit gebied. De eerste dialoog met de experts staat gepland in de tweede helft van september.