Ontwerpend onderzoek III: 2 jaar uit het proces

Sectie
Wonen
Erfgoed
Ontwerpen
Overbos
Participatie
Gepubliceerd op

Podium voor Architectuur ziet de urgentie van de opgave en de noodzaak tot verbinding met lokale partijen, in de potentiële waarde van de wijk als nieuw erfgoed in beeld te brengen.

Hierboven is het werkdocument van Podium voor Architectuur Haarlemmermeer en Schiphol weergeven. op de schematische weergave is gebruikt om structuur te geven aan het fluïde proces. Te zien is dat er rondom verschillende partners werklijnen zijn uitgezet. Deze lijnen werken individueel, maar wisselen ook uit wanneer nodig.
Hierboven is het werkdocument van Podium voor Architectuur Haarlemmermeer en Schiphol weergeven. op de schematische weergave is gebruikt om structuur te geven aan het fluïde proces. Te zien is dat er rondom verschillende partners werklijnen zijn uitgezet. Deze lijnen werken individueel, maar wisselen ook uit wanneer nodig.

Lijn 0 | Voeding ontwerpend onderzoek

De integrale vraagstelling over Wonen loopt al jaren. Het fundament van partners, experts en stakeholders is aanwezig. De activiteiten op participatie en ontwerp zijn aangejaagd door de oproep ‘Anders werken aan wonen’, wat ervoor zorgt dat bewoners, stakeholders en partners meebewegen.

MINECRAFTING THE CURRICULUM

In het kader van Innovatie Cultuuronderwijs zijn leerlingen van het Kaj Munk College (4VWO) aan de slag gegaan met de vernieuwing van een jaren-’80-wijk (‘bloemkoolwijk’). Die wijken zijn inmiddels zo’n veertig jaar oud en zullen moeten worden vernieuwd. Hoe? Dat onderzoeken de leerlingen in Overbos, vanuit de ontwerpmogelijkheden in de computergame Minecraft.

DAG VAN DE ARCHITECTUUR

De dag van de Architectuur is een jaarlijks terugkerend evenement. De vorm en inhoud verschiltper jaar. In 2022 is het landelijke thema van de Dag van de Architectuur ‘Thuis’. Podium voor Architectuur viert de dag in Overbos, met wandelingen door de wijk onder leiding van bewoners en een kijkje hier en daar in de verschillende type woningen. De dag wordt gebruikt om door te gaan met het ophalen van verhalen over de wijk en vervolgen met gesprekken over de dagelijkse routing in huis en de wijk. Bovendien is het een moment waarop de eerste uitkomsten vanuit het ontwerpend onderzoek worden getoetst bij bewoners.

OPEN MONUMENTENDAG

Het thema van de Open Monumentendag is Duurzaamheid. Podium voor Architectuur voegt een nieuwe definitie toe aan dit onderwerp: nieuw erfgoed als daad van duurzaamheid. In september viert de Open Monumentendag met een ontwerpworkshop met drie groepen participanten, partners en experts onder leiding van drie ontwerpers tijdens Open Monumentendag. De basisvoor deze workshop zijn de uitkomsten uit het ontwerpend onderzoek en is een vervolg op de dag van de Architectuur. Dit programmaonderdeel resulteert in Scenario’s Ruimtelijke Interventies in december.

Lijn 1 | Ontwerpend onderzoek

Divergerend en convergerend bewegen we door de maanden van fase 1. We starten met de ontwerpvragen in samenspraak met de partners. De activiteiten op locatie Overbos zijn gericht op de participanten d.w.z. bewoners en stakeholders uit de wijk. Procesbeschrijving van de kenniscirculatie en inhoudelijke afstemming met de partners en vijf externe experts. De ontwerpers gaan aan de slag met het narratief dat is opgehaald. Op verschillende momenten in de tijd worden de scenario’s met de vraag; is dit wat we bedoelen? Tegelijkertijd worden er nieuwe verhalen gevonden die aanvullend werken op de scenario’s.

LIJN 2 | toekomstbestendigheid naoorlogse wijken

Ymere heeft in samenwerking met de TU Delft onderzoek gedaan naar zogenoemde post-65-wijken met de kernvraag: “Kunnen we de Post-65 bouw beschouwen als Nieuw Erfgoed?” Het onderzoek beschrijft de waarden zoals ervaren door gebruikers, makers, eigenaren en de gemeente. De focus lag op de H-buurt in Amsterdam-Zuidoost. Voor Ymere is dit onderzoek van belang omdat ongeveer 25% van het vastgoed uit deze periode stamt. Dit vastgoed is deels gebouwd in groeikernen als Almere en Haarlemmermeer. Door te begrijpen wat gewaardeerd wordt aan dit vastgoed en de stedenbouwkundige opzet waar dit vastgoed in ligt, kan Ymere bij onderhoud en renovatie de komende jaren bewaren, verbeteren of terugbrengen wat van waarde is. Het onderzoek van Ymere met de TU Delft roept de vraag op of dit ook op Haarlemmermeer van toepassing is.

Ymere benadrukt dat ze voorzichtigheid wil betrachten over de eigen rol om niet een verkeerde indruk/beeld bij de huurders te scheppen. Waar mogelijk neemt Ymere de leiding en blijft als betrokken partij meer op de achtergrond. In deze eerste fase heeft deze voorzichtigheid ertoe geleid dat Ymere, los van het aandragen van het vraagstuk, geen rol heeft gespeeld. Daarvoor was het niet het juiste moment, maar dat kan in het vervolg weer anders zijn.

Lijn 3 | Verkenningen verdichtingsvisie

Bureau De Zwarte Hond heeft i.s.m. gemeente ingezet op het versterken van de ruimtelijke waarden als de polderlinten, de groene longen in de wijken, mobiliteit en verstedelijking rond hubs. Op 8 typische locaties wordt een deelgebied uitgewerkt, waaronder een naoorlogse wijk. Het Ontwerpend Onderzoek naar de waarden in de wijk en versterking daarvan, voeden het kernteam Verdichting: wat zijn de waarden, wat is gewenst door bewoners, wat past bij de wijk, is dit van toepassing op de andere naoorlogse wijken? Andersom voedt het kernteam Verdichtingsvisie het ontwerpend onderzoek met concrete vragen, reflecties en suggesties vanuit de Verdichtingsvisie. Op deze manier circuleren de kennis en de uitkomsten van de participatie op sector overstijgende wijze.

Lijn 4 | Sociologisch onderzoek nieuw erfgoed

Team Onderzoek neemt drie wijken onder de loep als basis voor toekomstig sociologisch onderzoek: het Nieuw-Vennepse Linquenda, en Overbos en Toolenburg in Hoofddorp. Drie wijken gebouwd in een veranderende samenleving, in een specifieke conjunctuur (jaren ’70, ’80 en ’90) en vanuit de toenmalig dominante bouwparadigma’s. In dit onderzoek bekijken we de verschillen in het wonen in deze wijken. Het wordt een onderzoek waar ruimte en sociaal elkaar versterken. Waar mogelijk laten we veldwerk en het delen van de resultaten zoveel mogelijk synchroon lopen met de andere trajecten van het Ontwerpend Onderzoek. Zo kunnen we zoveel mogelijk kennis uitwisselen en elkaar versterken. Het onderzoek focust op de bewoner en stedenbouwkundige (ideologische) impact op het dagelijkse leven onderzoeken.