Een Makathon in de praktijk

Voorbereiding en organisatie van een Makathon

De voorbereiding begint met twee zaken: - het programmateam, - en het thema waaruit de casussen voor de teams en het verdere ontwerp van de Makathon volgt.

Het programmateam is georganiseerd volgens de werkende principes zoals agile samenwerken en sociocratie. Het team is divers samengesteld waarbij de belangrijkste stakeholders in de Makathon deelnemen in het programmateam. De verantwoordelijkheid voor het eindresultaat, een geweldige Makathon, rust op de schouders van alle leden van het programmateam. Iedere deelnemer in het team neemt vanuit zijn of haar ervaring, kennis en kunde, taken op zich. Een van de teamleden is facilitator3 en organiseert en begeleidt bijeenkomsten.

In het programmateam voor de Makathon Circulair Maken voor Cultureel Erfgoed waren Podium voor Architectuur vertegenwoordigd, docenten van deelnemende scholen (o.a. Kaj Munk, Nova College, Bouwacademie), Boer Bos vanuit het cultureel erfgoed Fort Aalsmeer en innovatie-experts vanuit Coöperatie DOON en Katapult.

Het thema en de casuïstiek onderstrepen het doel van de Makathon. Het doel was om studenten, burgers, ontwerpers en onderzoekers bij elkaar te brengen om te ontdekken wat de betekenis van erfgoed voor de leef- woon- en werkomgeving kan zijn. Die ontdekkingstocht werd heel concreet doordat de teams de opdracht kregen om een aantal installaties of objecten ontwerpen, die het Fort Aalsmeer op verschillende manieren en op verschillende plekken kan accentueren en zo in waarde kan versterken. Vanuit het principe van circulariteit diende de installatie of het object gemaakt te worden van sloopmateriaal of materiaal dat uit de omgeving van het erfgoed komt. Daarbij diende de installatie of het object zo geconstrueerd te worden dat deze makkelijk weer te verwijderen was zonder blijvende schade achter te laten aan het erfgoed.

Organisatie Makathon

Het thema en de casuïstiek zijn bepalend voor de invulling en de vormgeving van de Makathon. Het thema bepaalt wie de deelnemers zijn. In dit geval leerlingen van (lokale) middelbare scholen en studenten van relevante mbo-opleidingen, zoals studenten bouwkunde. Maar, het thema en de casuïstiek bepalen ook de locatie en de informatie en de inspiratie die tijdens de Makathon wordt aangeboden aan de deelnemers.

Casushouders bieden informatie aan de deelnemers over het probleem, de uitdaging en informatie over wie het probleem ervaart. De casushouder kan eventueel ook aangeven naar welke oplossingen al gekeken is en waarom die oplossingen niet of onvoldoende werken. Wel drukken wij de deelnemers altijd op het hart dat de casushouder mogelijk in zijn of haar eigen bubbel zit. Met andere woorden: we dagen de deelnemers uit om op zoek te gaan naar creatieve en innovatieve oplossingen die de casushouder verrassen. De casushouder is (mede) een referentiepunt voor de realiseerbaarheid en zinvolheid van de oplossing die de teams bedenken.

Inspiratie wordt geboden door de Makathon te organiseren op een relevante, inspirerende en prikkelende locatie. Bij voorkeur maakt de locatie het gemakkelijk voor de deelnemers om het probleem en de uitdaging te zien, te voelen en te ervaren. Vanuit die ervaring kunnen de deelnemers mooie, creatieve oplossingen bedenken. En de oplossing bouwen en hopelijk ook testen in die omgeving.

In dit geval vond de Makathon plaats op de locatie van het cultureel erfgoed, Fort Aalsmeer. Hierdoor werd voldaan aan het leidende principe dat de leercontext zo echt mogelijk dient te zijn. Inleven, proeven, voelen, ruiken en horen wat het erfgoed of haar bezoekers nodig hebben was voor de teams hierdoor heel goed mogelijk. Doordat de noden en behoeften van de persona, het cultureel erfgoed, heel goed doorleeft en begrepen kunnen worden, worden de oplossingen die het team bedenkt ook heel erg passend. Anders gezegd: de kwaliteit van de oplossing gaat omhoog.

Nog meer inspiratie wordt geboden door workshops die de deelnemers kunnen volgen. Workshops die het probleem of de uitdaging nog verder duiden. Of workshops die inspiratie bieden voor mogelijke oplossingen. Zo was er tijdens de Makathon onder andere een workshop over circulair bouwen.

Het maken, bouwen, visualiseren en testen van de oplossing is een belangrijk onderdeel van de Makathon en is een eerste stap op weg naar de implementatie van de oplossing in de praktijk. Tijdens de Makathon zijn er materialen beschikbaar zodat de teams kunnen maken, bouwen en visualiseren. Tijdens de Makathon zijn vooral veel circulaire materialen uit de omgeving van het Fort Aalsmeer verzameld waarmee de teams prototypes konden bouwen van hun oplossingen. Zo heeft een leverancier in de omgeving van het Fort wilgentakken geleverd door de teams als bouwmateriaal is gebruikt.

De jury wordt samengesteld en is deskundig op gekozen thema en de casuïstiek. Tegelijkertijd kijkt de jury ook goed naar mogelijkheden tot implementatie en realiseerbaarheid van de ideeën.

In deze Makathon is extra aandacht besteed aan de impact die nadenken over de functie van cultureel erfgoed en het daadwerkelijk realiseren van oplossingen, in dit geval objecten en/of installaties, kan hebben. Doel was om ook stakeholders in de regio Hoofddorp, zoals de gemeente, provincie en bouwkundigen, te laten proeven en ervaren welk effect het betrekken van jongeren middels een Makathon kan hebben. Daarvoor is op dag 3 van de Makathon een mini-conferentie georganiseerd. Een groep van 30 genodigden heeft, op de locatie van de Makathon, in een apart programma gesproken over de rol van cultureel erfgoed in de leef-, woon- en werkomgeving van, in dit geval, de gemeente Hoofddorp, maar ook over de verantwoordelijkheid die wij als maatschappij hebben ten aanzien van het bewaren van cultureel erfgoed. Drie architecten deelden hun kennis over circulair maken en de definitie van erfgoed. Vanuit die kennis hebben de deelnemers in de mini-conferentie gewerkt aan een ontwerp voor het fort. De werktvorm die gebruikt is, was een mini-vorm van het Design Thinking proces waarin de studenten in de Makathon ook doorheen liepen.