EN NU 14 // Curator Zippora Elders

Sectie
Erfgoed
EN NU // 22 Interviews
Gesprekken

Zippora Elders woont en werkt als curator in Amsterdam en Berlijn en sinds 2016 is ze directeur van Kunstfort bij Vijfhuizen. Tevens is ze co-curator van sonsbeek 20->24. Voorheen was ze onder andere curator van Foam. Zippora studeerde Kunstgeschiedenis en Erfgoedstudies met als specialisatie Museumconservator. Ze zit onder andere in het algemeen bestuur van Kunsten ’92 en is lid raad van toezicht van Rizoom. Zippora modereert elke woensdag een virtueel 'makers-uur' waarin creatieve input op de crisis en de toekomst wordt gevraagd, met als doel de lobby versterken maar ook actief willen omdenken voor (alternatieve) herstelplannen. Aanmelding via de website van Kunsten '92. Het moge duidelijk zijn dat wij haar graag aan het woord laten in onze EN NU serie.

Hoe beleef je dit moment?

Het wordt steeds gewoner. In het begin was er paniek, ook al voelde ik het al aankomen. We moesten alles opnieuw bedenken, ontzettend veel overleggen. Mijn vader belandde meteen die eerste week in het ziekenhuis met ademnood, hoge koorts en een zware longontsteking. Ik kon echt merken dat de ziekenhuizen er nog niet klaar voor waren. Pas na twee vervreemdende, akelige weken ontdekten we dat hij Corona had. Hij ligt na meer dan een maand nog steeds in het ziekenhuis, maar is buiten levensgevaar. Ondertussen ging het puzzelen en jongleren op werk door. Toen overal indaalde wat er aan de hand was, sloeg de somberheid en ook wel een zekere apathie toe. Dat heb ik op zulke grote schaal nog nooit meegemaakt. Sommigen trokken zich terug, anderen zochten juist contact. Ik merk dat we nu een werkbare modus hebben gevonden, ook voor ons sociale - en thuisleven. Dat is een geruststelling.

Toen overal indaalde wat er aan de hand was, sloeg de somberheid en ook wel een zekere apathie toe.

Hoe pak je dit vanuit je vakgebied op?

Voor het Kunstfort heb ik snel prioriteiten opgesteld. Als team wil ik dat we elkaar ontlasten en versterken. We hebben de taken horizontaler verdeeld, zodat de zwaartepunten minder bij individuen liggen. De gezondheid van onze gemeenschap van kunstenaars, medewerkers, vrijwilligers – veelal senioren – en huurders/bewoners is een gedeelde verantwoordelijkheid. We hebben de communicatielijnen verbreed en proberen actief werkgelegenheid te bieden. Een tweede spoor is het welzijn van de sector: rechtstreeks met de gemeente, maar ook als bestuurslid Kunsten ’92 en als adviseur van de Raad voor Cultuur en het Prins Bernhard Fonds, is het achter de schermen ontzettend puzzelen en lobbyen voor een passend herstelplan. Kunst, cultuur en erfgoed worden hard geraakt en dat beïnvloedt de hele maatschappij.

Foto: Kunstfort bij Vijfhuizen
Foto: Kunstfort bij Vijfhuizen

Wat zijn de dillema’s?

We kunnen niet vooruit kijken. Er gebeuren ook nu wereldwijd verschrikkelijke dingen. Mensen sterven in de zieken- en verpleegtehuizen, op de straten, aan de grenzen. Dappere ondernemers vallen om. De klimaatcrisis hijgt in de nek van de coronacrisis. Burgers lijden emotioneel en mentaal. Veiligheid en solidariteit lijken een beetje te schuren: die vaak bejubelde rust voor bezinning en op eigen tempo nadenken of maken, is een groot privilege dat vele anderen helemaal niet hebben. Welke tone of voice kies je dan voor kunstbeleid en cultuurlobby? Op het Kunstfort hebben we ons de afgelopen jaren thematisch op sciencefiction gefocust, nu blijkt: die dystopische ‘paralelle’ werkelijkheid was zo buitenaards nog niet. Maar hopelijk mag na deze collectieve ziekte-ervaring wel een zorgzamere toekomst volgen. We hebben al veel gezegd, kunnen we ook luisteren?

Op het Kunstfort hebben we ons de afgelopen jaren thematisch op sciencefiction gefocust, nu blijkt: die dystopische ‘paralelle’ werkelijkheid was zo buitenaards nog niet.

### RESET : ga je straks bij voorkeur terug naar het ‘oude’ systeem of ga je het ‘anders’ doen?

Een wereld gebouwd op concurrentie en kwantitatieve groei is niet houdbaar. Kunst maken is niet synoniem aan slim ondernemen. Dat wisten we al, en nu merken we het dubbel. Ik weet niet of het een kwestie is van willen. Het lijkt erop dat we niet terug kunnen. Op het Kunstfort hebben we eind vorig jaar onze programmering bijgestuurd richting thema's van betovering, genezing en vruchtbaarheid, nog steeds in de context van het verbeelden van alternatieve realiteiten. Dat blijkt nu immens relevant.

Hoe zie je de toekomst voor je, welke nieuwe opgaven wachten ons?

Klimaat en (onze) maatschappij leden al aan een burn-out. Daarbovenop komt nu een pandemie. Kortom, de eerste opgave is al even simpel als complex: we zullen moeten helen.

Waar kunnen we de ontwikkelingen van Kunstfort volgen?

www.kunstfort.nl

Foto: Zippora Elders
Foto: Zippora Elders