Metropola // WES // Kansen voor de Westeinderscheg

Sectie
Wonen
Rijsenhout
Artikelen
MRA
Aalsmeer
Gepubliceerd op

In de slagschaduw van de Navo-top vindt het eerste WES plaats, oftewel het Westeinderschegberaad. Locatie: Der Hintergarten. Door de werkzaamheden aan de Buitenveldertbaan functioneert de Oostbaan als landingsbaan. Tijdens de drie uur durende bijeenkomst komen er 23 vliegtuigen over, dat is dus elke acht minuten bingo. Een verslag door Tijs van den Boomen.

Inleidingen

Na een activistische videoboodschap van Esther Rommel, de provinciaal gedeputeerde die verantwoordelijk is voor de scheg, houden Theo Baart en Tijs van den Boomen de eerste inleiding.

In hun boek Leven onder het luchtruim zijn Baart en Van den Boomen bij voortduring op de Westeinderscheg gestuit, die overigens oorspronkelijk de Amsterdamse Bosscheg heette, door puristen de Schinkelscheg wordt genoemd en die ze zelf de Schipholscheg hebben gedoopt. In hun boek staan zes routes (onder evenzovele banen), later hebben ze nog een speciale route onder de Schipholscheg uitgezet, die is hier te downloaden. Baart volgt in zijn fotopresentatie de route, die hij voor deze gelegenheid in negen compartimenten heeft opgesplitst. Van den Boomen besluit met een overzicht van twaalf no-regretmaatregelen die je sowieso in en rond de Westeinderscheg zou moeten nemen.

De tweede inleiding is van Merel Cozijnsen en Paul Plambeck van Sant&Co Landschapsarchitectuur. In opdracht van de provincie werken zij al vijf jaar aan de scheg. Dat leidde in 2021 tot een Handelingsperspectief, in 2023 tot een Werkprogramma en onlangs verscheen het Uitvoeringsprogramma. Interessant is dat zij net als Van de Boomen en Baart uitgebreid aandacht besteden aan de projecten die je nu al meteen kun oppakken: de quickwins. Dit zijn projecten die al bestaan en een projectorganisatie hebben, binnen 1 tot 4 jaar te realiseren zijn, minimaal voorzien zijn van 50 procent eigen bijdrage en passen binnen de doelen van Rijk en Regio.  

Pitches

Na een korte pauze is het tijd voor zes pitches vanuit het gebied.

Pieter de Groot, mede-oprichter van Der Hintergarten, tevens gastheer
Hij beschrijft Der Hintergarten als een ‘canvas voor creatieven’. Ze zijn begonnen met een festival aan de rand van Riekerhaven en vroegen het stadsdeel toen of ze de spullen niet konden laten staan voor een verjaardagsfeestje. Zo hebben ze, festival na festival en vergunning na vergunning, een semi-permanente status verworven. Met hun ‘puppy-enthousiasme’ hebben ze stadsdeel Nieuw-West weten in te palmen, maar ambtenaren blijven doorgaans heel benauwd als een tijdelijke voorziening permanent dreigt te worden.

Johan Dekker van Stichting 2030 Rijsenhout
Dekker had dertig jaar een supermarkt in Rijsenhout en is al jaren lid van de Regiegroep Rijsenhout, een club denkers en doeners die ervan overtuigd zijn dat zij het als dorpelingen zelf het beste weten. Zo zijn ze erin geslaagd om met het Rijk een convenant af te sluiten voor de bouw van 400 woningen in ‘het mooist gelegen dorp in Haarlemmermeer’. Dekker focust op de nieuwe boodschappensteiger die het dorp als onderdeel van de Westeinderkade wil laten bouwen. De huidige, wrakkige steiger is eigendom van de winkeliersvereniging, maar die bestaat alleen nog uit de bakker, en die wil er vanaf (stel je voor dat Sinterklaas er doorheen zakt!). Er is een rijke dorpsbewoner die om niet grond ter beschikking wil stellen voor parkeerplaatsen bij de steiger, er is een subsidieaanvraag voor de aanleg verstuurd, maar helaas… de pot was leeg. ‘Maar’, zegt Dekker. ‘Rijsenhout geeft nooit op.’

Jara van den Bosch, filmmaker, beeldmaker en antropoloog
In een aanstekelijk verhaal vertelt Van den Bosch dat ze deelnam aan het MaakFortJong, een creatieve plek waar jonge makers in de loods van Paul Bos samen bouwen en experimenteren. Ze vertelt wat er nodig is om een eigen plek te creëren: tijd, een fysieke locatie, een groep mensen, een organisch proces, weinig afleiding (geen mobiele telefoons!), materiaal om te ontdekken en een potje geld. Zelf ging ze aan de slag met zeeklei die ze daar aantrof, want ‘dat representeert een tussenruimte: een grensgebied tussen verleden en heden, tussen vast land en vloeibare mogelijkheid.’

Jeroen Jacobse van Wandeloverleg Noord-Holland
De Hoge Dijk is de ruggengraat van de Westeinderscheg, en zo figureert ze ook in de plannen van Sant&Co. De dijk, die particulier eigendom is van 300 aanwonenden, is in de periode 2019-2022 door het Hoogheemraadschap gereconstrueerd. Helaas grepen enkele bewoners die renovatie aan om het pad, dat al meer dan dertig jaar openbaar is en daarmee volgens de Wegenwet niet mag worden afgesloten, met hekken te blokkeren. Al ruim drie jaar probeert Jacobse de gemeente Aalsmeer, die verantwoordelijk is voor de wegen, de Hoge Dijk weer open te krijgen. Omdat de gemeente zich Oost-Indisch doof houdt, was hij tot zijn grote spijt gedwongen om naar de rechter te stappen. Maar zelfs de rechtsgang weet de gemeente te traineren. Zijn oproep: ‘Praat met ons, dan vinden we een oplossing, ook voor de omwonenden.’

Paul Bos van Fort bij Aalsmeer en Erik van Doorn van Dura Vermeer
Een mooi voorbeeld van bottom-upsamenwerking. Het Fort bij Aalsmeer is de afgelopen jaren gerestaureerd, maar er is één rotte kies blijven staan: de enige sluis in de Stelling van Amsterdam. Bos probeert al tijden ook die sluis gerenoveerd te krijgen, maar zijn subsidieaanvraag sneefde, net als die voor de boodschappensteiger. Dura Vermeer, een van de bedrijven die het Fort bij Aalsmeer af te toe gebruikt voor bedrijfsbijeenkomsten, raakte gecharmeerd van de sluis. Van Doorn vertelt dat ze van oorsprong een Haarlemmermeers bedrijf zijn en dat ze het Fort willen gebruiken om hun verhaal van circulaire weg- en waterbouw te vertellen. Een tweedehands sluisdeur uit Amsterdam hebben ze al klaar staan om in ieder geval het beeld van de sluis te behouden.

Menno Kramer van Stichting Aalsmeer Westeinder Promotie (SWAP) en Stichting de Bovenlanden Aalsmeer (SBA)
Twee petten draagt Kramer, een jonge seringenkweker uit Aalsmeer, en vooral die van de SBA is interessant. Deze stichting heeft met particuliere gelden in de loop van de tijd 75 hectare grond weten te verwerven in de Bovenlanden, waarvan 10 hectare trekheestercultuur en 50 hectare openbaar toegankelijke natuur. Behoud van de Bovenlanden staat centraal, verbetering van de waterrecreatie is daarvan een afgeleide. Door een uitgebreid netwerk met onder andere het Hoogheemraadschap, Stichting Mainport Groen, het Omgevingsfonds Schiphol en de Rabobank weet de SBA ruim een miljoen euro per jaar aan investeringsruimte te creëren.

Dialoog

Mooie inleidingen en inspirerende pitches, maar daardoor is er helaas weinig tijd voor de geplande dialoog. Niet heel erg, want de kop is eraf en er komt nog een tweede bijeenkomst.

Alvast een paar opmerkelijke uitspraken en ideeën:

  • Arjen Overbeek van de MRA betoogt dat de bestuurders de Westeinderscheg heel goed kennen, maar dat geldgebrek het grote probleem is, met name om de vervallen kassen aan te pakken.
  • Piet Brandjes van Rijsenhout: ‘Er is geld zat, de zakken van de grijze golf puilen uit, maar zonder plannen komt dat niet los. Het ontbreekt aan moed en visie.’
  • Martin Sulman van Haarlemmermeer: ‘Geld is wel een probleem en plannen moeten degelijk zijn, zodat ze over honderd jaar ook nog kloppen.’
  • Indira van ’t Klooster van Arcam: ‘Misschien moeten we de club van Johan Dekker dan maar omdopen tot Stichting 2130 Rijsenhout?’
  • Gabriël Verheggen van ABC Architectuurcentrum Haarlem: ‘Ik mis de urgentie. Misschien is het te radicaal om de hekken van de Hoge Dijk om te gooien, maar het is wel tijd voor actie!’

Actiepunten

  • Als speerpunten worden vastgesteld (in willekeurige volgorde): Boodschappensteiger Rijsenhout, Sluis van het Fort bij Aalsmeer, Pont over de Ringvaart, Hoge Dijk open, Aankoopbudget voor oude sierheestervelden door SBA.
  • Na de vergadering biedt landschapsarchitect Michiel Veldkamp, tot voor kort in dienst van de provincie Noord-Holland, aan om te analyseren welke no-regretmaatregelen passen binnen de actuele bestemmingsplannen.
  • Het zou interessant zijn om vervolgens de twee lijsten – de no-regretmaatregelen van Baart en Van den Boomen en de quickwins van Sant&Co – én de bevindingen van Michiel Veldkamp samen te voegen tot één actielijst.
  • Suggesties voor de naam van deze lijst ‘Nu Doen’.

Volgende bijeenkomst

18 september in De Bovenlanden (met boottochtje)

PS

Terwijl wij binnen zaten te praten, sloegen twee jongens van Der Hintergarten houten palen in de grond voor een terras aan de zijkant. Eind van de middag waren ze klaar, de volgende dag zouden ze de terrasvloer erop leggen. Jaloersmakend!

Tijs van den Boomen