Theo Baart

EN NU 2 // Fotograaf Theo Baart

Sectie
EN NU // 22 Interviews
Theo Baart
Gesprekken

We hebben ons langzaam aangepast aan de nieuwe werkelijkheid in tijden van Corona. Podium voor Architectuur benut deze weken om de kracht van Haarlemmermeer zichtbaar te maken. We laten in de rubriek EN NU de ervaringen van ondernemers, initiatiefnemers, bedrijven en ontwerpers in een stille regio zien.

Theo Baart is fotograaf van stad & landschap en heeft als geen ander zicht en visie op de bestaande ruimtelijke ontwikkelingen. Wat nu gaande is, kan onze houding, ons systeem van werken, besturen, inrichten van de ruimte, geheel op de kop zetten. Daarom dit moment van overdenking. Een moment om te benutten. Wie weet kan het hierna echt anders. Maar willen we dat wel echt? Wij vroegen het aan Theo.

Theo, hoe beleef je dit moment?

Als zorgelijk en beangstigend en vermoedelijk delen de meeste mensen die gevoelens met mij.

Hoe pak je het vanuit je vakgebied op?

Mijn nieuwe boek ‘Groot-Amsterdam. Metropool in ontwikkeling’ zou eind mei verschijnen. Daar heb ik drie jaar aan gewerkt en de vormgever was al bezig met de opmaak van het manuscript toen de Coronabom barstte. Het boek wordt gedrukt op papier dat uit Italië moet komen. Dat lukt voorlopig niet. Ik grijp de vertraging aan om hier en daar nog wat te wijzigen aan de tekst. Anders wordt het een boek over een voorbije periode en niet, zoals bedoeld, een aansporing om in samenhang de metropoolregio verder te ontwikkelen.

Drukte in Amsterdam | Foto: Theo Baart
Drukte in Amsterdam | Foto: Theo Baart

Ik was ook bezig met een opdracht van het Planbureau voor de Leefomgeving om de ontwikkelingen van de circulaire economie (CE) vast te leggen. Dat maakt pas op de plaats, niet die circulaire economie, maar de praktische kant van mijn fotografische arbeid: ik kan nergens terecht.

Just in time delivery maakt ons op veel gebieden kwetsbaar: bij een hapering stoppen al snel vitale processen. Maar meer voorraad aanhouden betekent meer grijze dozen in het landschap.

Wat zijn de dilemma’s?

Ik visualiseer ruimtelijk thema’s waarbij kennis en verbeelding bij elkaar komen. Dat geldt zeker voor het Groot-Amsterdamproject. Veel urgente thema’s veranderen niet door de Coronacrisis: bodemdaling, klimaatadaptatie, transitie landbouw, energietransitie, veranderende mobiliteit, digitale infrastructuur, etc.

Verdozing van het landschap in Aalsmeer | Foto: Theo Baart
Verdozing van het landschap in Aalsmeer | Foto: Theo Baart

Andere thema’s zullen we hopelijk met andere ogen gaan bekijken. Just in time delivery maakt ons op veel gebieden kwetsbaar: bij een hapering stoppen al snel vitale processen. Maar meer voorraad aanhouden betekent meer grijze dozen in het landschap.

Vergroenen van onze verstedelijkte leefomgeving blijkt een noodzaak te zijn voor de volksgezondheid. Geparkeerde auto’s in het stedelijk gebied leggen beslag op schaarse ruimte. Maak meer ruimte voor voetganger en fietser. De anderhalvemetermaatregel is vaak niet na leefbaar. Dat zou ook leidend moeten zijn in nieuwe ontwerpen als Lisserbroek en Nieuw-Vennep West. Vergroening kan niet weggezet worden als het dagdromen van zelfkazende activisten. Het kan een hulpmiddel zijn om o. a. pandemieën, hittestress en bodemdaling te beheersen. Als landschap een vestigingsvoorwaarde is dan zal een groene stad met genoeg publieke ruimte dat ook zijn. Er is dus ook een economisch argument.

Sarphatipark | Foto: Theo Baart
Sarphatipark | Foto: Theo Baart

Vliegen is een intelligente en vaak efficiënte manier van verplaatsen. Het zal daarom ook niet verdwijnen. Maar over het ruimtebeslag, de claim op welzijn, milieu en op staatssteun als het tegenzit, moeten indringend vragen worden gesteld. De Aalsmeerbaan kan blijkbaar dicht want het is nu een parkeerplaats. Dat is een interessant uitgangspunt voor een nieuwe discussie. Waarom die baan ooit nog heropenen? En dan nadenken over een groene stad tussen Schiphol en Uithoorn?

Deze crisis kan nu net het zetje geven om hervormingen die al in de lucht hingen in gang te zetten. De kredietcrisis gaf ons Airbnb en de ZZP-er, eens kijken of deze crisis ons wat duurzamers oplevert.

Hoe zie je de toekomst voor je, welke nieuwe opgaven wachten ons?

De vermaarde Brits-Amerikaanse historicus Tony Judt hield vlak voor zijn dood een gepassioneerd pleidooi voor de herwaardering van de sociaal- en christendemocratische waarden van na de WOII. Toen werden de verzorgingsstaten en een gedeeld Europa opgebouwd. De basis daarvan is dat als je de groeiende welvaart deelt, het voor iedereen welzijn oplevert. En daar hoef je niet de mijter van Sinterklaas voor op te zetten want het is in gezond eigenbelang. Wat heb je er aan als kwetsbare mensen geen toegang hebben tot goede medische zorg in tijden van een pandemie? Van mij hoeven we zeker niet terug naar de bevoogdende jaren vijftig maar het omarmen van het idee van een samenleving met een lange termijn visie en meer solidariteit lijkt mij essentieel.

Waar kunnen we je projecten en boeken blijven volgen?

Dat kan hier: www.theobaart.nl